1) Zielone światło od lekarza i fizjo
- Skonsultuj się z lekarzem/lekarką rehabilitacji oraz fizjoterapeutą znającymi Twój uraz (poziom, kompletność, spastyczność, AD).
- Omów: ryzyko autonomicznej dysrefleksji (AD), termoregulację, odleżyny, kontrolę pęcherza/jelit, leki (np. rozkurczowe), sposób transferów.
- Zapytaj o zalecenia cieplne (warstwy, ogrzewacze, ochrona stóp/kolan/pośladków) i ewentualne ortezy.
2) Najpierw obóz z „Aktywni Bez Barier” (zanim cokolwiek kupisz)
Zanim kupisz sprzęt narciarski (np. w bocciasport.com), pojedź na obóz z „Aktywni Bez Barier”. To kluczowe, bo:
- Przetestujesz różne konfiguracje sit-ski (mono/bi), rodzaje siedzisk („bucket”), amortyzacji i outriggerów („kanadyjki” z małymi nartkami).
- Instruktorzy dobiorą sprzęt i ustawienia pod Twój poziom urazu, wagę, zakres ruchu i cele.
- Nauczysz się bezpiecznych transferów, wsiadania/wysiadania z wyciągu, procedur po upadku, hamowania, pierwszych skrętów (z tetherem/pilotem, a potem samodzielnie).
- Dostaniesz listę konkretów do zakupu i ustawień — oszczędzasz pieniądze i frustrację.
Co zabrać na obóz: kask, gogle, rękawice, bielizna termiczna, warstwowe ubranie, ochraniacze (kolana/biodra), krem SPF, leki, zapas cewników/środków hig., mała apteczka, podkład przeciwodleżynowy do siedziska, powerbank, ogrzewacze chemiczne.
3) Pierwsze lekcje — jak to zwykle wygląda
- Suchy trening: pozycja, ustawienie miednicy, balans tułów–głowa, praca outriggerami.
- Płaskie tereny/„oślą łączkę”: hamowanie, skręt inicjowany środkiem ciężkości i outriggerami, kontrola prędkości.
- Wyciągi: talerzyk/krzesełko z asekuracją instruktora; procedury „na wypadek…”.
- Progres: zjazdy z tetherem (linka za plecami), potem samodzielnie; przejście z bi-ski na mono-ski, gdy gotowość.
- Samodzielność: transfery z auta, serwis podstawowy, wybór tras, czytanie warunków.
4) Sprzęt (kupuj dopiero po obozie)
Siedzisko (bucket) i rama: wysokość oparcia, klin/wykroj siedzenia, pasy biodrowe/tułowia, amortyzator (skok/twardość).
Narta i wiązania: płyta pod wiązanie, właściwy DIN, długość narty zgodnie z masą i stylem.
Outriggery: długość, kąty, mechanizm „flip” (składanie), talerzyki śnieżne.
Ochrona i odzież: kask (najlepiej z MIPS), gogle, ochraniacze, ciepłe i oddychające warstwy, ogrzewanie stóp/dłoni, poducha przeciwodleżynowa do siedziska.
Transport/serwis: wózek serwisowy, pasy do mocowania w bagażniku, podstawowe narzędzia i smary.
Po obozie dostaniesz konkretne modele i rozmiary. Wtedy ma sens zakup — np. w bocciasport.com — już świadomie, bez nietrafionych decyzji.
5) Przygotowanie fizyczne (4–8 tyg. „pod bazę”)
- Tułów i stabilizacja: podpory bokiem, rotacje tułowia, ćwiczenia na równowagę siedząc.
- Siła ramion: wiosłowania gumami, wyciskanie nad głowę (w Twoim zakresie), ergonomiczne pchnięcia.
- Wytrzymałość: interwały na ergometrze ręcznym/handbike’u lub pchany wózek (jeśli używasz).
- Transfery: trening bezpiecznego przesiadania się (auto ↔ sit-ski, siedzisko ↔ ławka).
- Profilaktyka: rozciąganie, praca nad spastycznością (wg zaleceń fizjo), pielęgnacja skóry.
6) Dzień na stoku — rutyna bezpieczeństwa
Przed:
- Sprawdź skórę (pośladki/uda/podudzia) i ustawienia siedziska; usuń zagięcia ubrań.
- Opróżnij pęcherz, zaplanuj przerwy; zabierz „zestaw toaletowy” i leki.
- Rozgrzewka 10–15 min (ramiona/tułów/oddech).
- Plan pogody i tras: unikaj lodu i zatłoczonych godzin na start.
W trakcie:
- Krótkie serie zjazdów + przerwy (termoregulacja!).
- Pij regularnie; kontroluj sygnały AD (ból głowy, zaczerwienienie, pot) — przerwij i zastosuj procedurę uzgodnioną z lekarzem.
- Oglądaj punkty podparcia (czy nie pojawia się drętwienie/ból uciskowy).
Po:
- Ponowna kontrola skóry, rozciąganie, uzupełnienie płynów/kalorii.
- Notatki: co działało, jakie ustawienia zmienić.
7) Dobór ośrodka i logistyka
- Pierwsze wyjazdy: ośrodki z szerokimi, łagodnymi trasami i czytelną infrastrukturą (łatwy dojazd, toalety dostępne, personel wyciągu otwarty na współpracę).
- Parkingi blisko wyciągów, możliwość podjazdu pod same drzwi (transfery!).
- Noclegi: prysznic bez progu, przestrzeń manewrowa, łóżko na właściwej wysokości.
8) Bezpieczeństwo specyficzne dla urazu rdzenia
- Autonomiczna dysrefleksja (AD): zimno/ucisk/pełny pęcherz mogą ją wywołać. Miej plan działania.
- Termika: zaburzone pocenie = łatwiejsze wychłodzenie/przegrzanie — krótsze sesje, mądre warstwy.
- Skóra i odleżyny: żadnych fałd, twardych krawędzi; poduszka/wyściółki w bucket’cie.
- Spastyczność i drżenia: przewidywalne serie zjazdów, ewentualne modyfikacje ustawień siedziska/pasów.
- Upadki: ćwicz z instruktorem procedury podnoszenia; nie szarp za barki/ramiona.
- Komunikacja: kartka ICE, opaska medyczna, telefon w wewnętrznej kieszeni.
9) Budżet i dofinansowanie (ramowo)
- Sprzęt adaptacyjny bywa kosztowny; zapytaj instruktorów z obozu o oferty używanego sprzętu, wypożyczalnie i możliwe formy dofinansowań/grantów.
- Zacznij od wypożyczenia/testów, potem kupuj — rzadko kto trafia „od razu” w idealny setup.
10) Mini-checklista do wydrukowania
- Zgoda lekarza + plan na AD/termo/odleżyny
- Rezerwacja obozu z Aktywni Bez Barier
- Spis sprzętu testowego z obozu (modele, rozmiary, ustawienia)
- Plan treningu ogólnego (4–8 tyg.)
- Pierwszy wyjazd: łatwy ośrodek, krótkie sesje, przerwy
- Dopiero po tym — zakup sprzętu (np. w bocciasport.com) zgodnie z rekomendacjami instruktora
Jeśli chcesz, mogę dorzucić przykładowy plan 3-dniowego obozu (moduł po module) albo rozpisać Ci listę startową sprzętu do testów z priorytetami. Możemy też przygotować wiadomość do organizatora obozu z krótkim opisem Twoich potrzeb — daj znać, co będzie dla Ciebie najwygodniejsze. ⛷️💪